Wybuch wojny
28 lipca Austro-Węgry
wypowiedziały wojnę Serbii. W odpowiedzi na mobilizację armii rosyjskiej
Niemcy 1 sierpnia wypowiedziały wojnę Rosji i 3 sierpnia jej sojuszniczce
Francji. 6 sierpnia 1914 roku Austro-Węgry wypowiedziały wojnę Rosji.
16 sierpnia 1914 roku naczelny dowódca wojsk austriackich arcyksiążę Fryderyk oraz szef Sztabu Generalnego
Conrad von Hötzendorf wraz z całym sztabem przenoszą Kwaterę Główną (AOK) z Wiednia do Przemyśla. W tym dniu o godz. 2.00 pociąg specjalny wiozący
m.in. Wodza Naczelnego, gen. piech. arcyks. Fryderyka, następcę tronu, arcyks.
Karola, szefa Sztabu Generalnego, gen. piech. Conrada von Hötzendorfa opuścił
Wiedeń, aby po 36 - godzinnej podróży, prowadzącej przez Kraków i Jarosław,
przybyć do Przemyśla. Tu dostojni goście zostali na dworcu powitani przez
komendanta twierdzy, gen. dyw. Hermanna Kusmanka von Burgneustättena
wyznaczonego na to stanowisko przez cesarza Franciszka Józefa na kilka miesięcy
przed wybuchem wojny.
12 września w obliczu zagrożenia ze strony wojsk rosyjskich Kwatera Główna (AOK) zostaje przeniesiona z Przemyśla
do Nowego Sącza.
Samochód - ambulans poczty wojskowej w październiku 1914 r.
Pod koniec sierpnia 1914 roku stan załogi Twierdzy Przemyśl wynosił 80.655 osób i 8.588 koni. Szybko się
powiększał i w dniu 17 września, tj. na początku pierwszego oblężenia, osiągnął
stan 131 tys. osób i 21,5 tys. koni – razem 65 batalionów, 7 (8) szwadronów,
4 (5) baterii, 43 kompanie artylerii fortecznej, 48 oddziałów art. pospolitego
ruszenia, 8 kompanii saperów, kompania telegraficzna, radiostacja, kolejka
polowa, gołębnik, policja wojskowa, żandarmeria wojskowa, straż pożarna i
szpital garnizonowy. W skład Komendy Twierdzy oprócz Komendanta gen. dyw.
Hermanna Kusmanka wchodzili: Szef sztabu – ppłk. (Obstlt.) Ottokar Hubert,
Szef artylerii – płk. (Obst.) Camil, Szef inżynierii – płk. (Obst.) Schwalb, Szef sanitarny – płk. (Obst.) dr Schonbaum, Szef intendentury – int. Alois Rausch.
W tym czasie na polecenie Kwatery Głównej w Twierdzy Przemyśl znajdowały się następujące jednostki
wydzielone z 3 Armii:
- 23 Węgierska Dywizja Piechoty Honvedów – d-ca gen. dyw. Tamásy,
- 93 Brygada Piechoty Pospolitego Ruszenia – d-ca gen. mjr Kaltenecker,
- 97 Węgierska Brygada Piechoty Pospolitego Ruszenia – d-ca gen. mjr Weber,
- 108 Brygada Piechoty Pospolitego Ruszenia – d-ca płk Martinek,
- 111 Brygada Piechoty Pospolitego Ruszenia – d-ca gen. mjr Waitzendorfer
- grupa zabezpieczenia linii kolejowych gen. mjr Nickla,
- żandarmeria asystencyjna pospolitego ruszenia,
- kompanie zapasowe pospolitego ruszenia,
- pułki marszowe Honvedów.
Tak duże nagromadzenie wojska i ludności cywilnej wymagało obsługi pocztowej w celu zapewnienia łączności
z rodzinami w głębi monarchii. Było to ważne dla utrzymania ducha bojowego i
odpowiedniego morale żołnierzy. W jesieni 1914 roku działała w Twierdzy
Przemyśl poczta cywilna. Poczta Główna Przemyśl 1 miała swą siedzibę przy
ul. Mickiewicza 11 natomiast filie mieściły się w Rynku pod nr 23 i na
Zasaniu przy ul. 3 Maja 11. Pomiędzy Przemyślem a Medzilaborcami (obecnie Słowacja) przez Chyrów, Ustrzyki Dolne, Zagórz i Łupków kursował ambulans kolejowy
stosujący datownik „Przemysl – M.Laborcz / 58”. Ponadto działały poczty cywilne w Żurawicy i Siedliskach. Dyrektorem
poczty w Przemyślu był Teofil Kossonoga, starszym kontrolerem pocztowym Bronisław
Smoleń a kontrolerem pocztowym Edmund Herzan. Korespondencja wojskowa była
wolna od opłaty pocztowej.
Kartka poczty polowej przewieziona pierwszym lotem z oblężonego Przemyśla
Wybuch wojny ograniczył lub zlikwidował w Monarchii Austro – Węgierskiej wszystkie urzędy pocztowe. Na
terenach zajętych przez Austro – Węgry powstały tzw. poczty etapowe, które
oprócz wojska miały służyć również ludności cywilnej. Na potrzeby wojska
utworzono poczty polowe, które były przydzielone do jednostek wojskowych i
poruszały się razem z nimi. W Twierdzy Przemyśl w jesieni 1914 roku
funkcjonowały następujące Urzędy Poczty Polowej (K.u.K. Feldpostamt):
- nr 7 – w Siedliskach (wieś na płd. wschód od Przemyśla), obsługująca jednostki węgierskie
- nr 21 – dla obsługi jednostek węgierskich
- nr 82 – w Przemyślu, dla obsługi jednostek węgierskich
- nr 152 – w Pikulicach (wieś na płd. od Przemyśla), przydzielona do 108 Brygady Piechoty
- nr 159 – w Przemyślu (w Sanoku podczas pierwszego oblężenia)
